
Εκκλησίες

Κοιμητήρια

Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, παλιό μοναστήρι και σήμερα εξωκλήσι της ενορίας του Αγίου Γεωργίου Σπαρτοχωρίου, βρίσκεται στη βοτσαλωτή παραλία στα δυτικά του Μεγανησίου, πλάι στο θαλάσσιο στενό που χωρίζει το νησί από τη Λευκάδα. Αν και δεν σώζονται πια οι τοιχογραφίες ή η αρχιτεκτονική μεγαλοπρέπεια που ίσως διέθετε, ο ναός έχει μεγάλη ιστορία και συνδέεται στενά με τη θρησκευτική και πολιτιστική ταυτότητα του νησιού.
Η παράδοση αναφέρει ότι το μοναστήρι θεμελιώθηκε πριν το 1477 και αποτέλεσε σημαντικό κέντρο πνευματικής ζωής για τους κατοίκους της περιοχής.
Ωστόσο, οι πειρατικές επιδρομές που μάστιζαν τότε το Ιόνιο οδήγησαν στην καταστροφή του. Σύμφωνα με τον θρύλο, οι πειρατές λεηλάτησαν το μοναστήρι και πέταξαν στη θάλασσα την εικόνα του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, η οποία όμως ανασύρθηκε θαυματουργικά από έναν ψαρά στα δίχτυα του. Το γεγονός αυτό αύξησε την ευλάβεια των κατοίκων προς την εικόνα και την αναγνώρισαν ως θαυματουργή.
Το μοναστήρι υπήρξε τόπος ασκητικής ζωής, παρέχοντας στους μοναχούς ιδανικές συνθήκες για αυτοσυγκέντρωση και αφοσίωση στην προσευχή, χάρη στην απομονωμένη του τοποθεσία κοντά στη θάλασσα. Στα μέσα του 19ου αιώνα, ο Όσιος Ιωακείμ ο Ιθακήσιος, γνωστός στο Μεγανήσι και στην Ιθάκη ως «Παπουλάκης», έστειλε μια ευσεβή γυναίκα να ανασυστήσει το ναό με τη βοήθεια εράνων και των πιστών, προκειμένου να διατηρηθεί η θρησκευτική του σημασία. Ο Παπουλάκης είχε μεγάλη επιρροή και κύρος και η παρέμβασή του κινητοποίησε την κοινότητα για την αναστήλωση του ναού, κάνοντάς τον και πάλι ενεργό σημείο αναφοράς.
Αν και το μοναστήρι δεν αποκαταστάθηκε ποτέ πλήρως στην αρχική του μορφή, η Εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή διατηρεί τη θρησκευτική της σημασία τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους επισκέπτες. Μια πρόσφατη ανακαίνιση εξασφάλισε τη διατήρηση της εκκλησίας, η οποία γιορτάζει την εορτή της στις 24 Ιουνίου, τιμώντας τη Γέννηση του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή. Ο εορτασμός του Αγίου Ιωάννη στο Μεγανήσι, γνωστός και ως "Άη Γιαννιού τα Λάμπαρδα," είναι ένα ιδιαίτερο και αγαπητό έθιμο. Κάθε χρόνο, οι κάτοικοι και οι επισκέπτες συγκεντρώνονται στην αυλή της εκκλησίας για να ανάψουν φωτιές, τις οποίες πηδούν μικροί και μεγάλοι, καθώς πιστεύεται ότι η φωτιά έχει καθαρτική δύναμη και φέρνει καλή τύχη. Αυτή η παράδοση έχει ρίζες από τα βάθη του χρόνου και συνδέεται με την καλοκαιρινή ισημερία, προσφέροντας στην κοινότητα μια μοναδική ευκαιρία να αναβιώσει παλαιά έθιμα. Με την ιδιαίτερη θέα προς το κανάλι μεταξύ Μεγανησίου και Λευκάδας, αυτός ο τόπος συνδυάζει την ιστορία με την πνευματική κληρονομιά, διατηρώντας ζωντανή την πίστη και τις μνήμες του νησιού.

Άγιος Βησσαρίων
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Βησσαρίωνα, που δεσπόζει στο λιμάνι του Βαθέος, αποτελεί το κέντρο της πνευματικής ζωής για το μικρότερο χωριό του Μεγανησίου. Είναι ένας όμορφος και περιποιημένος ενοριακός ναός, ο οποίος παραμένει ανοιχτός για τους πιστούς κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, προσφέροντας ησυχία και ευλάβεια σε όσους τον επισκέπτονται.
Η εκκλησία χτίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τον Άγιο Βησσαρίωνα, Μητροπολίτη Λαρίσης, ο οποίος υπήρξε σημαντική μορφή της Ορθόδοξης Εκκλησίας και αγαπητή προσωπικότητα λόγω της ευσέβειας, της ταπεινότητας και του φιλανθρωπικού του έργου. Ο Άγιος Βησσαρίωνας, γεννημένος το 1490 στο Περτούλι της Θεσσαλίας, αφοσιώθηκε από νεαρή ηλικία στην πνευματική ζωή και διακρίθηκε για την αφοσίωση και την αγάπη του προς τους ανθρώπους, καθιερώνοντάς τον ως μια από τις πιο αγαπητές εκκλησιαστικές προσωπικότητες της εποχής του.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, το Μεγανήσι χτυπήθηκε από μια σοβαρή λοιμική νόσο, που έσπειρε τον φόβο και την απόγνωση στους κατοίκους. Στο αποκορύφωμα της κρίσης, οι κάτοικοι απευθύνθηκαν με πίστη στον Άγιο Βησσαρίωνα, ζητώντας τη μεσιτεία του. Με τις προσευχές του, λέγεται ότι η λοιμική νόσος σταμάτησε, και το νησί σώθηκε από την καταστροφή. Αυτή η θαυματουργή επέμβαση του Αγίου έγινε αφορμή για να τον αναγνωρίσουν ως προστάτη τους, καθώς και ως πολιούχο του Μεγανησίου.
Από τότε, η 15η Σεπτεμβρίου, ημέρα της εορτής του Αγίου Βησσαρίωνα, καθιερώθηκε ως επίσημη αργία για το νησί. Κάθε χρόνο, πιστοί και επισκέπτες συγκεντρώνονται στον Ιερό Ναό του Αγίου στο Βαθύ για να τιμήσουν τον Άγιο Βησσαρίωνα, συμμετέχοντας σε πανηγυρική θεία λειτουργία και λιτανείες στους δρόμους του χωριού. Ο ναός και η περιοχή γεμίζουν από τον ήχο των καμπάνων και τα χρώματα των λουλουδιών, ενώ οι κάτοικοι εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους για την προστασία και την ευλογία του Αγίου.
Με την απλότητά του και το γραφικό του περιβάλλον στο λιμάνι, ο ναός του Αγίου Βησσαρίωνα αποτελεί όχι μόνο πνευματικό καταφύγιο για τους κατοίκους, αλλά και πόλο έλξης για τους επισκέπτες, οι οποίοι έχουν την ευκαιρία να μάθουν την ιστορία του Αγίου και να αισθανθούν τη θρησκευτική και πολιτιστική κληρονομιά του Μεγανησίου, διατηρώντας ζωντανή τη μνήμη του θαύματος και την πίστη στην προστασία του Αγίου Βησσαρίωνα.

Άγιος Γεώργιος
Η Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που βρίσκεται στην καρδιά του Σπαρτοχωρίου, κατέχει κεντρική θέση στη θρησκευτική και πολιτιστική ζωή του χωριού. Με την επιβλητική της αρχιτεκτονική και το εντυπωσιακό της μέγεθος, αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες της Μητρόπολης Λευκάδας, ενσαρκώνοντας τόσο τη θρησκευτική αφοσίωση όσο και τη διαχρονική ιστορική συνέχεια της περιοχής.
Η ιστορία της εκκλησίας ξεκινά το 1732, όταν ανεγέρθηκε ένα απλό κτίσμα για την κάλυψη των πνευματικών αναγκών της τοπικής κοινότητας. Το 1876 υπέστη σημαντική ανακατασκευή, ενώ η σημερινή βασιλική εκκλησία ανεγέρθηκε το 1920, συνεχίζοντας την παράδοση του αρχικού ναού. Ιστορικά, η εκκλησία λειτουργούσε ως αδελφότητα σύμφωνα με τον βενετσιάνικο νόμο, πράγμα που σημαίνει ότι ανήκε και συντηρούνταν από αυτούς που χρηματοδότησαν την κατασκευή της μέσω δωρεών και συνδρομών. Αυτή η συλλογική ιδιοκτησία περιλάμβανε μέλη από το Μεγανήσι, τη Λευκάδα, την Ιθάκη, την Κεφαλονιά και άλλες περιοχές, που συγκεντρώνονταν στην εκκλησία την ημέρα της εορτής του Αγίου Γεωργίου.
Το 1958 η εκκλησία υπέστη μια καταστροφική πυρκαγιά, που κατέστρεψε πολύτιμες εικόνες, όπως η «Εικόνα του Δωδεκαετούς Ιησού» του σπουδαίου ζωγράφου και αγιογράφου Σπυρίδωνα Γαζή. Αυτή η απώλεια συγκλόνισε την κοινότητα, καθώς η εικόνα θεωρήθηκε τόσο πολύτιμη που η αξία της θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει την ανακατασκευή της εκκλησίας.
Η Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου γιορτάζει δύο σημαντικές εορτές: στις 23 Απριλίου (ημέρα του Αγίου Γεωργίου) και, αν η ημερομηνία πέφτει πριν από το Πάσχα, τη Δευτέρα της Διακαινησίμου. Επιπλέον, στις 28 Οκτωβρίου τελείται κάθε χρόνο Δοξολογία για την Εθνική Επέτειο της Ελλάδας.
Η εκκλησία κοσμείται με σύγχρονη βυζαντινή αγιογραφία, η οποία αποπνέει αίσθηση ιερότητας και ιστορικής συνέχειας. Παρόλο που οι αγιογραφίες είναι σύγχρονες, ακολουθούν τις παραδοσιακές τεχνικές της βυζαντινής τέχνης, συνδυάζοντας αρμονικά το παλιό με το νέο. Οι συνεισφορές των μεταναστών και των ναυτικών από το Σπαρτοχώρι υπήρξαν καθοριστικές για τη διακόσμηση και τη συντήρηση της εκκλησίας, αντανακλώντας τη διαρκή σύνδεση των αποδήμων με την πατρίδα τους.
Ένα εντυπωσιακό χαρακτηριστικό της εκκλησίας είναι η αναμνηστική στήλη που βρίσκεται στην αυλή της, αφιερωμένη στους κατοίκους του Σπαρτοχωρίου που θυσιάστηκαν για την πατρίδα. Αυτό το μνημείο συνδέει την εκκλησία με την ευρύτερη ιστορία θυσίας και ηρωισμού της κοινότητας.
Πέρα από τη θρησκευτική και ιστορική της σημασία, η Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου προσφέρει στους επισκέπτες μια μοναδική εμπειρία λόγω της τοποθεσίας της. Από το φυσικό μπαλκόνι στο πίσω μέρος της εκκλησίας, μπορεί κανείς να απολαύσει πανοραμική θέα στον φυσικό κόλπο της Σπηλιάς που εκτείνεται από κάτω. Αυτή η μαγευτική θέα, σε συνδυασμό με τη γαλήνη του χώρου, προσφέρει στους προσκυνητές και επισκέπτες μια αίσθηση ηρεμίας και πνευματικής ανάτασης.
Η Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου δεν είναι μόνο τόπος λατρείας, αλλά και ζωντανό κέντρο παράδοσης, κοινότητας και μνήμης. Ενώνει τους ντόπιους και τους απόδημους, διατηρώντας την κοινή τους κληρονομιά μέσω της τέχνης, της πίστης και της συλλογικής αφοσίωσης. Με την πλούσια ιστορία της, την εντυπωσιακή αρχιτεκτονική της και την υπέροχη θέα της, συνεχίζει να εμπνέει όσους την επισκέπτονται, αποτελώντας μαρτυρία του διαρκούς πνεύματος του Σπαρτοχωρίου και των ανθρώπων του.

Άγιοι Απόστολοι
Ο Ιερός Ναός των Αγίων Αποστόλων είναι ο ενοριακός ναός του χωριού Κατωμέρι, στο Μεγανήσι, το μεσαίο από τα τρία χωριά του νησιού. Κτίσμα του 19ου αιώνα, βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, φροντισμένος και πάντα ανοικτός, περιμένοντας τους προσκυνητές. Ο ναός είναι αφιερωμένος στους Αγίους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο και γιορτάζει πανηγυρικά στις 29 Ιουνίου, με ειδικές λειτουργίες και εκδηλώσεις που προσελκύουν ντόπιους και επισκέπτες για να τιμήσουν τους δύο αποστόλους. Επίσης, τέλεση Δοξολογίας κατά την 25η Μαρτίου.
Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά του ναού είναι το πυργοειδές καμπαναριό του, το οποίο ξεχωρίζει στο τοπίο του χωριού. Ο παραδοσιακά σχεδιασμένος αυτός πύργος είναι ορατός από πολλά σημεία του χωριού και λειτουργεί ως σημείο αναφοράς για το Κατωμέρι. Το εσωτερικό του ναού είναι εξίσου εντυπωσιακό, με απλή αλλά εκλεπτυσμένη διακόσμηση εμπνευσμένη από τη βυζαντινή τέχνη, περιλαμβάνοντας εικόνες και τέχνη που δημιουργούν ένα πνευματικά αναζωογονητικό περιβάλλον για τους προσκυνητές.
Δίπλα στον ναό βρίσκεται η «Εκκλησιαστική Εστία», ένα κτίριο που χρησιμοποιείται τόσο ως κατοικία του εφημερίου όσο και ως χώρος συγκέντρωσης των ενοριτών και των επισκεπτών. Η Εστία αυτή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή της ενορίας, καθώς παρέχει έναν φιλόξενο χώρο για συγκεντρώσεις της κοινότητας, θρησκευτική καθοδήγηση και κοινωνικές εκδηλώσεις. Επίσης, λειτουργεί ως χώρος φιλοξενίας για επισκέπτες κληρικούς ή επισήμους, αναδεικνύοντας τη φιλοξενία της κοινότητας του Κατωμερίου.
Ο ναός των Αγίων Αποστόλων, με την πλούσια ιστορία και τον ζωντανό του ρόλο στο χωριό, λειτουργεί όχι μόνο ως χώρος λατρείας, αλλά και ως κέντρο της κοινότητας, όπου οι παραδόσεις διατηρούνται και οι δεσμοί μεταξύ των μελών της ενισχύονται. Η ετήσια πανήγυρη στις 29 Ιουνίου γιορτάζεται με θεία λειτουργία, λιτανείες και εκδηλώσεις που ενώνουν το χωριό και τιμούν την πνευματική του κληρονομιά.

Παναγία η Ελεούσα
Το εκκλησάκι της Παναγίας Ελεούσας στο Μεγανήσι Λευκάδας είναι μικρό, αλλά με ιδιαίτερη σημασία, καθώς φιλοξενεί τη σεβάσμια εικόνα της Παναγίας, γνωστή ως «Ελεούσα». Αυτό το πολύτιμο κειμήλιο της εκκλησίας φέρει μια συναρπαστική ιστορία που αντικατοπτρίζει την πίστη και την αντοχή σε δύσκολες εποχές.
Η εικόνα της Παναγίας Ελεούσας ανακαλύφθηκε το 1917 μέσα σε ένα λάκκο έξω από τα Ιωάννινα από τον Μεγανησιώτη λοχία Αναστάσιο Φ. Πολίτη. Ήταν μια περίοδος μεγάλων αναταραχών στην περιοχή, και η εύρεση της εικόνας θεωρήθηκε θαυματουργή, προσφέροντας ελπίδα μέσα στις ταραχές. Ο Αναστάσιος Πολίτης διαφύλαξε την εικόνα, θεωρώντας την ως ιερό θησαυρό. Μετά την επιστροφή του από τη Μικρασιατική Εκστρατεία το 1922, έπειτα από τα καταστροφικά γεγονότα της ήττας του ελληνικού στρατού, μετέφερε την εικόνα στο Μεγανήσι, όπου θα γινόταν ένα βαθιά σεβαστό αντικείμενο πίστης για τους κατοίκους του νησιού.
Το 1972, ανεγέρθηκε ένα παραθαλάσσιο παρεκκλήσι στο Βαθύ, ειδικά για να φιλοξενήσει την εικόνα, προσφέροντας έναν ήρεμο χώρο όπου οι ντόπιοι και οι επισκέπτες μπορούσαν να προσευχηθούν και να ζητήσουν παρηγοριά από την Παναγία Ελεούσα. Η τοποθεσία του παρεκκλησίου δίπλα στη θάλασσα συμπληρώνει τη γαλήνια ατμόσφαιρα που περιβάλλει την εικόνα, ενισχύοντας την εμπειρία όσων έρχονται να ζητήσουν τη χάρη και την προστασία της.
Ως τότε, ο Αναστάσιος Πολίτης είχε φτάσει στον βαθμό του συνταγματάρχη. Για να τιμήσει την Παναγία Ελεούσα και να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του, αφιέρωσε τα στρατιωτικά του παράσημα στην εικόνα, προσφέροντάς τα ως σύμβολο της πίστης και του σεβασμού του. Αυτά τα παράσημα, τα οποία του απονεμήθηκαν για την ανδρεία και την υπηρεσία του στα πεδία των μαχών, προσθέτουν μια ιδιαίτερη και συγκινητική πτυχή στην ιστορία του παρεκκλησίου, συνδυάζοντας τον πατριωτισμό με τη θρησκευτική αφοσίωση.
Σήμερα, το εκκλησάκι της Παναγίας Ελεούσας λειτουργεί ως αγαπημένο πνευματικό καταφύγιο για τους κατοίκους του Μεγανησίου, με την εικόνα να στέκεται ως διαχρονική μαρτυρία πίστης, αντοχής και ευγνωμοσύνης. Οι ετήσιοι εορτασμοί και ο αδιάκοπος σεβασμός προς την εικόνα προσελκύουν τόσο τους ντόπιους όσο και τους προσκυνητές, οι οποίοι έρχονται να αποτίσουν φόρο τιμής και να ζητήσουν την ευλογία της, διατηρώντας ζωντανή την κληρονομιά της Παναγίας Ελεούσας και την αφοσίωση του συνταγματάρχη Πολίτη. Το παρεκκλήσι παραμένει ένας τόπος όπου η πίστη και η ιστορία είναι αδιάρρηκτα δεμένα, διατηρώντας τη μνήμη της θυσίας και της θείας χάρης ζωντανή για τις επόμενες γενιές.

Άγιος Γρηγόριος
Το ξωκκλήσι του Αγίου Γρηγορίου βρίσκεται στην περιοχή "Κεφάλι", στο νότιο άκρο του Μεγανησίου, και ανήκει στην ενορία του Σπαρτοχωρίου. Χτισμένο πριν από το 1720, εορτάζει στις 25 Ιανουαρίου, τιμώντας τη μνήμη του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου. Σήμερα, το ξωκκλήσι χρήζει ανακαίνισης. Η τοποθεσία του, σε μια χερσόνησο με άγριο τοπίο, προσφέρει μαγευτική θέα. Δυστυχώς η κατάσταση του εδάφους στην περιοχή δεν το καθιστά επισκέψιμο.

Ι.Ν. του Παντοκράτορος
Ο Ναός του Παντοκράτορος βρίσκεται στην περιοχή «Πύλη Ράχη – Διχάλι» στο Κατωμέρι του Μεγανησίου. Η ανέγερσή του ξεκίνησε το 2010 και συνεχίζεται με σκοπό να λειτουργήσει ως μοναστήρι. Αποτελεί μετόχι της Ιεράς Μονής Φανερωμένης Λευκάδος και εορτάζει στις 6 Αυγούστου, ημέρα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Στις 7 Νοεμβρίου 2015, πραγματοποιήθηκε η πρώτη κουρά μοναχής στον υπό ανέγερση ναό, σηματοδοτώντας την έναρξη της μοναστικής ζωής στο Μεγανήσι.

Άγιος Γρηγόριος
Το εξωκκλήσι του Αγίου Γρηγορίου βρίσκεται στην περιοχή "Σκίζα", λίγο έξω από το Κατωμέρι, και ανήκει στην ενορία του Κατωμερίου. Χτίστηκε περίπου το 1990 και εορτάζει στις 25 Ιανουαρίου, τιμώντας τη μνήμη του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου. Η τοποθεσία του, σε ένα ήσυχο και φυσικό περιβάλλον, προσφέρει στους πιστούς έναν χώρο γαλήνης και περισυλλογής. Κατά την ημέρα της εορτής, πραγματοποιούνται θρησκευτικές τελετές με τη συμμετοχή των κατοίκων και επισκεπτών, διατηρώντας ζωντανή την παράδοση και την πνευματική κληρονομιά της περιοχής.

Άγιος Νεκτάριος
Το εκκλησάκι του Αγίου Νεκταρίου βρίσκεται στην έξοδο του Κατωμερίου, στον δρόμο προς την Παναγία. Χτίστηκε το 1973 στη θέση ενός παλαιότερου εικονοστασίου και εορτάζει στις 9 Νοεμβρίου, ημέρα μνήμης του Αγίου Νεκταρίου του Θαυματουργού. Το εκκλησάκι είναι μικρό και καλοσυντηρημένο, αποτελώντας σημείο αναφοράς για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της περιοχής. Η εορτή του Αγίου Νεκταρίου συγκεντρώνει πλήθος πιστών, που προσέρχονται για να τιμήσουν τον Άγιο και να συμμετάσχουν στις θρησκευτικές εκδηλώσεις. Η τοποθεσία του, σε ένα ήσυχο και γραφικό σημείο, προσφέρει στους επισκέπτες έναν χώρο γαλήνης και περισυλλογής.

Προφήτης Ηλίας
Το ξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία βρίσκεται στην περιοχή «Άγιος Ηλίας», έξω από το Κατωμέρι, προς την παραλία Ελιά. Χτισμένο στη θέση όπου υπήρχε παλαιότερα προσκυνητάρι, ανήκει στην ενορία των Αγίων Αποστόλων Κατωμερίου. Ο αρχικός ναός καταστράφηκε από πειρατές στις αρχές του 1700, και το ξωκκλήσι ανοικοδομήθηκε πριν το 1980. Εορτάζει στις 20 Ιουλίου, προς τιμήν του Προφήτη Ηλία του Θεσβίτη. Βρίσκεται σε μια εντυπωσιακή τοποθεσία με υπέροχη θέα στη θάλασσα και στα φιόρδ του Μεγανησίου και υπήρξε αγαπημένος προορισμός για γάμους και βαφτίσεις. Σήμερα, ωστόσο, δεν είναι επισκέψιμο καθώς χρειάζεται ανακατασκευή.

Άγιος Νεκτάριος
Το μικρό και όμορφο εκκλησάκι του Αγίου Νεκταρίου, χτισμένο σε βυζαντινό ρυθμό, βρίσκεται στο λιμάνι του Βαθέος στο Μεγανήσι. Αποτελεί παρεκκλήσιο του Αγίου Βησσαρίωνος και ανεγέρθηκε το 1969. Εορτάζει στις 3 Σεπτεμβρίου, ημέρα ανάμνησης της ανακομιδής των ιερών λειψάνων του θαυματουργού Αγίου Νεκταρίου. Η τοποθεσία του, κοντά στη θάλασσα, προσφέρει στους πιστούς και στους επισκέπτες έναν χώρο γαλήνης και περισυλλογής. Κατά την ημέρα της εορτής, πραγματοποιούνται θρησκευτικές τελετές με τη συμμετοχή της τοπικής κοινότητας, διατηρώντας ζωντανή την παράδοση και την πνευματική κληρονομιά του νησιού.

Άγιος Γεράσιμος
Το εκκλησάκι του Αγίου Γερασίμου βρίσκεται περίπου στα μισά της διαδρομής από το Βαθύ προς το Κατωμέρι, στο Μεγανήσι. Πρόκειται για ένα μικρό αλλά όμορφο εκκλησάκι, το οποίο προσφέρει ανάπαυση στους περαστικούς και κοσμεί την περιοχή με την παρουσία του. Χτίστηκε μετά το 1980 από ευσεβείς κατοίκους, αντανακλώντας τη βαθιά θρησκευτικότητα των ανθρώπων του νησιού. Το εκκλησάκι πανηγυρίζει στις 20 Οκτωβρίου κάθε έτους, τιμώντας τη μνήμη του Οσίου Γερασίμου του νέου ασκητή της Κεφαλληνίας.

Κοιμητήρια

Κοίμηση της Θεοτόκου
Η Εκκλησία του Κοιμητηρίου της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό Κατωμέρι στον δρόμο προς το Σπαρτοχώρι, κατέχει ξεχωριστή θέση στις θρησκευτικές και πολιτιστικές παραδόσεις του Μεγανησίου. Ο αρχικός ναός κτίστηκε πριν από το 1720, ενώ ο σημερινός κατασκευάστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα. Παλαιότερα λειτουργούσε ως αδελφική εκκλησία, όπου οι πιστοί συγκεντρώνονταν για κοινή λατρεία. Σήμερα, αποτελεί εκκλησία κοιμητηρίου, έναν σεβαστό χώρο για τους ντόπιους και τους επισκέπτες, ιδιαίτερα στις 15 Αυγούστου, όταν εορτάζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου – μία από τις σημαντικότερες γιορτές της Ορθοδοξίας.
Ένα μοναδικό και βαθιά συγκινητικό έθιμο στο Μεγανήσι είναι ο εορτασμός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου σε αυτό το κοιμητήριο, συνδέοντας συμβολικά τους ζωντανούς με τους αγαπημένους τους που έχουν φύγει. Σε αυτή τη σεμνή περίσταση, οι οικογένειες συγκεντρώνονται σε αυτόν τον ιερό χώρο, προσφέροντας προσευχές στην Παναγία, τη Μητέρα όλων των Χριστιανών, μαζί με τη μνήμη των προγόνων τους. Μέσα σε αυτή τη πνευματική και στοχαστική ατμόσφαιρα, η μνήμη των κεκοιμημένων συνυφαίνεται με την πίστη, μεταμορφώνοντας την ημέρα σε μια ισχυρή ένωση ζωής και θανάτου.
Στο εσωτερικό της εκκλησίας, η εικόνα της Παναγίας, τοποθετημένη σε ειδικό θρόνο (δεπόζιτο) και νοτιοανατολικά του ιερού βήματος, δέχεται τις ευλαβικές προσευχές των πιστών. Οι κάτοικοι και οι επισκέπτες του Μεγανησίου συγκεντρώνονται για να τιμήσουν την Κοίμηση της Θεοτόκου, προσφέροντας λουλούδια, βασιλικό και αρτοκλασίες (ψωμί με ζάχαρη), εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη και την αγάπη τους προς την Παναγία, που στέκεται ως προστάτιδα του νησιού και των ανθρώπων του.
Η εορτή της 15ης Αυγούστου περιλαμβάνει θρησκευτικές τελετές βαθιάς ευλάβειας, που γίνονται ακόμη πιο συγκινητικές από το μοναδικό έθιμο της σύνδεσης της μνήμης των αποθανόντων με την τιμή προς την Παναγία. Ανάμεσα στους απλούς τάφους, κάτω από τον καλοκαιρινό ουρανό, η κοινότητα του Μεγανησίου βιώνει την πίστη της και τιμά την Παναγία, ενισχύοντας τους δεσμούς με τους προγόνους και διατηρώντας ζωντανή την παράδοση του νησιού.

Άγιος Νικόλαος
Η Εκκλησία του Κοιμητηρίου του Σπαρτοχωρίου βρίσκεται στην περιοχή «Μισογή», κοντά στον επαρχιακό δρόμο που συνδέει το Σπαρτοχώρι με το Κατωμέρι. Χτίστηκε κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα και εορτάζει δύο φορές το χρόνο: στις 6 Δεκεμβρίου, τιμώντας τη μνήμη του Αγίου Νικολάου, και στις 10 Μαΐου, σε ανάμνηση της διέλευσης του ιερού λειψάνου του Αγίου Νικολάου από την περιοχή μας κατά τα μεσαιωνικά χρόνια. Το λείψανο αυτό μεταφερόταν από τα Μύρα της Λυκίας (σημερινή νοτιοδυτική Τουρκία) προς το Μπάρι της Ιταλίας. Η εκκλησία διατηρεί μια ιδιαίτερη σημασία για τους κατοίκους, λειτουργώντας ως σημείο αναφοράς και θρησκευτικής τιμής στον Άγιο Νικόλαο.

Άγιος Κωνσταντίνος
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Κωνσταντίνου βρίσκεται στον επαρχιακό δρόμο που συνδέει το Βαθύ με την Αθερινό και το Κατωμέρι στο Μεγανήσι. Πρόκειται για κοιμητηριακό ναό, ο οποίος αρχικά κτίστηκε πριν από το 1479. Υπάρχει η παράδοση ότι ήταν μετόχι του Αγίου Ιωάννη και ότι εκεί διέμεναν μοναχοί. Η ανέγερσή του πραγματοποιήθηκε με τη συνδρομή πολλών ευσεβών χριστιανών από τα χωριά της Λευκάδας, καθώς και από την Ιθάκη και την Κεφαλονιά.
Το τέμπλο του ναού είναι κτιστό, και οι αγιογραφίες του, που χρονολογούνται γύρω στο 1800 μ.Χ., έχουν σημαντική ιστορική και αρχαιολογική αξία. Ο ναός εορτάζει στις 21 Μαΐου, ημέρα κατά την οποία η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.

